De Nieuwe Markt, het centrale plein van de Brabantse stad Roosendaal, is in een nieuw jasje gestoken. Grofweg is het plein – voorheen niet veel meer dan een kaal dak boven op een ondergrondse parkeergarage – verdeeld in drie delen. Aan de westzijde liggen twee verhoogde ‘groeneilanden’, omgeven door betonnen randen met houten zitvlakken. In het midden is tussen verhoogde plantvakken een pleinruimte van natuursteen vrijgelaten, met fonteinen en waterelementen. Aan een zijde van dit waterplein is een speelplek ontworpen, met klimobjecten gemaakt van rubbergranulaat en een in het maaiveld opgenomen trampoline. Rondom het in 2007 gebouwde paviljoen aan de oostkant – met daarin onder andere een lunchcafé – is de pleinvloer verhoogd en ook hier voorzien van natuurstenen bestrating. Groene randen en glazen schermen scheiden het terras af van de rest van het plein.

Het pleinontwerp is vanuit landschapsarchitectonisch oogpunt nogal bont met zijn kakofonie van kleuren, vormen en elementen. Desondanks mag de betekenis van de herinrichting voor de Roosendaalse binnenstad niet onderschat worden. Het project speelt een sleutelrol in het streven van de gemeente om de enorme leegstand in het centrum terug te dringen. Stedenbouwkundige Riek Bakker werd aangesteld als adviseur en zij pleitte voor een kleinere binnenstad waarin horeca, retail en wonen gemengd worden. Het is de bedoeling dat dit tot meer levendigheid leidt, iets wat in ieder geval op de nieuwe Nieuwe Markt tot uiting kan komen.

Foto Ossip van Duivenbode

In Seoel is een voormalig snelwegviaduct van bijna een kilometer lang heringericht tot een wandelpromenade op hoogte. Bevrijd van de herrie en de stank van het voortrazende verkeer onder hen lopen de Koreanen ongestoord en ontspannen naar hun werk, hun huis of het naastgelegen station. Het ontwerp is van MVRDV en landschapsarchitect Ben Kuipers. De vormentaal en de materialisering zijn uitgesproken, zoals we gewend zijn van MVRDV. De 24.000 bomen, heesters en struiken – geselecteerd op hun aanpassingsvermogen aan de zware groeiomstandigheden in de Aziatische metropool – zijn verdeeld over ruim 600 ronde plantenbakken die in de avond felblauw verlicht worden.

Hoofdontwerper Winy Maas noemde in de Volkskrant zijn ontwerp ‘octopusvormig’. Het verhoogde wandelpark verbindt straks verschillende wandelroutes met elkaar en strekt zijn ‘tentakels’ uit naar omringende buurten. Een hotel en een winkelcentrum zijn al ‘aangetakt’, een kantoortoren en een warenhuis worden binnenkort met het wandelpark verbonden. De film hieronder neemt je mee langs ‘Seoullo 7017’, zoals het project gedoopt is. Vanuit de lucht is nog beter te zien hoe de wandelpromenade zich als een slang door het dichtbebouwde Seoel slingert. Tot slot een primeur: deze skygarden in Seoel is een van de negentien projecten die geselecteerd zijn voor het Blauwe Kamer Jaarboek dat eind november zal verschijnen.

Thijs de Zeeuw heeft zijn werkplek in een voormalig schoolgebouw aan de Eerste Nassaustraat in de Amsterdamse Staatsliedenbuurt. Bij binnenkomst laat hij eerst de ruime binnenplaats zien. Daar geniet het personeel van ontwerpbureau InsideOutside de lunch. De Zeeuw spreekt kort met collega-landschapsarchitect Jana Crepon. Of zij meer weet van de plannen van de gemeente om het pand, dat onderdak biedt aan creatieve ondernemers, te verkopen.

In het atelier op de tweede verdieping, een hoge en lichte ruimte die De Zeeuw deelt met andere ontwerpers en een filmmaker, vertelt hij over het ontwerpen van dierenverblijven. Onlangs is in Artis het door hem ontworpen olifantenverblijf opgeleverd. ‘Ik probeer me voor te stellen wat ik dieren kan geven die hier de komende 50 jaar zitten opgesloten’, vertelt De Zeeuw terwijl hij koffie maakt. ‘Door studie en gesprekken met verzorgers leerde ik dat olifanten in staat zijn om hun leefomgeving vrij nauwkeurig in zich op te nemen. Het was dan ook mijn doel om een verblijf te ontwerpen waar de olifanten steeds iets nieuws ontdekken.’ Dus niet overal dezelfde rotspartijen, maar rotsblokken die van elkaar verschillen. De Zeeuw varieerde met hoogte, scheuren, gaten en schaduwwerking – om zo de dieren telkens van nieuwe prikkels te kunnen voorzien.

In het najaar start De Zeeuw een onderzoek. ‘Het is tijd om te reflecteren op deze materie. Kan ik ontwerpbenaderingen onderscheiden? En op een abstract niveau: wat vind ik van de koers die dierentuinen momenteel varen?’ Als we even later op de maquettezolder staan vertelt De Zeeuw over de dierentuin in het Oostenrijkse Salzburg waar vale gieren de mogelijkheid hebben om in de winter naar Afrika te vliegen. ‘In de zomer komen ze gewoon weer terug.’ Hij lacht bewonderend: ‘Dat heeft die ontwerper goed gedaan!’

De VPRO-podcast Ongesigneerd over onopvallend design besteedde aandacht aan het dierentuinontwerp. Makers Laura Stek en Tjitske Mussche spreken daarin onder meer met Thijs de Zeeuw.

Bam. Het jongetje dat op zijn kleine fietsje van de helling raast, maakt een harde smak op de nieuwe grasbetontegels. Op de weg terug naar boven kalmeert hij alweer. We vinden zijn moeder bij het basketbalveldje, te midden van een krioelende groep kinderen.

Ik ben in de Kievitwijk. Een nieuwe naam voor een oud stuk stad midden in Antwerpen. Door zijn ligging achter het station en de zoo was dit lang een vergeten buurt. De bebouwing is er dicht, de straten zijn druk en de plekken om veilig te spelen schaars.

Met de bouw van nieuwe kantoorgebouwen wordt nu ook de publieke ruimte aangepakt. Hoogtepunt is het ‘stadsbalkon’, een ongebruikt stuk spoorwegtalud omgebouwd tot speel- en sportplein. Vanaf de straat verraadt enkel de nieuwe elegante luifel dat hier meer te vinden is dan treinen. Het klinkt merkwaardig, een speelplein direct naast een druk spoorwegtracé. De hoge afscheiding tussen plein en spoor doet ook dienst als klimrek. De vele kinderen die op de rode elementen tussen het tweelagige hek klauteren, doen me denken aan een mierennest achter glas. Erachter dendert trein na trein voorbij.

Aan de andere kant roken twee jongens naast hun BMX-fiets een jointje met uitzicht op de Plantin en Moretuslei, een drukke verkeersader dwars door de stad. De balustrade en lijvige torens bieden enige beschutting. De monumentale negentiende-eeuwse spoorwegberm, die de buurt bruusk scheidt van de ruimer opgezette Diamantwijk met het Stadspark, biedt ineens nieuwe ruimte. Uit de drukte vandaag blijkt dat de nood hoog was.

Nog geen abonnee, maar wel benieuwd naar de volgende editie?

Kijk hier voor onze abonnementen en aanbiedingen.

Mocht u als Blauwe Kamerabonnee het e-zine niet in uw e-mail ontvangen
dan beschikken wij mogelijk niet over uw juiste e-mailadres.
U kunt uw e-mailadres hier doorgeven.