Smart city in Helmond
Station als stedelijke hotspot
Niet te missen ... uitwaaien op de Afsluitdijk
Project in beeld
Ondertussen in ...
Niet te missen ...
In dit nummer van het e-zine een de door de NOS gemaakte video over Nieuw Land, het nieuwe Nationaal Park in Flevoland. In het korte filmpje vertelt Francine Houben hoe ze in het door haar ontworpen landschapsplan de natuurgebieden Oostvaardersplassen, Lepelaarplassen, Markermeer en Marker Wadden samensmeedt tot het ‘grootste man-made natuurpark ter wereld’. Het nieuws dat uitgerekend Houben – geen landschapsarchitect, maar een architect – deze bij uitstek landschappelijke opgave mocht vormgeven, leidde in de appgroep die een bevriende landschapsarchitect met collega’s deelt, tot flink wat opschudding. Na het zien van het filmpje vroeg een van de leden van de groep zich af waarom Francine Houben doet alsof ze een landschapsarchitect is. Een ander ergerde zich aan de wijze waarop Houben over het plan spreekt. ‘Ze doet alsof het een gebouw is.’ Een derde lid van het appgroepje vond dat de wereldberoemde architect een te grote broek aantrekt. ‘Als wij aan grote landschappen werken, of aan natuurontwikkeling, zullen we nooit zeggen dat we het “ontworpen” hebben.’
Ik ben er niet voor om de ontwerpdisciplines in hokjes te plaatsen, daarvoor zijn architectuur, stedenbouw en landschapsarchitectuur de afgelopen decennia teveel verweven geraakt. Toch heb ik begrip voor de onvrede in de appgroep van mijn vriend. Sommige ontwerpopdrachten vragen immers om specifieke vakkennis, om vaardigheden en inzichten waarmee een beroepsgroep zich onderscheidt van de rest.
Zoals de renovatie van een stadsbibliotheek of het ontwerp van een stationsgebouw geen klus is voor een landschapsarchitect, zo is de samensmelting van vier natuurgebieden tot een natuurpark geen werk voor een architect. Een opdracht als deze vergt diepgaande kennis van watersystemen, ecologische processen en bodemdynamiek, de enorme omvang vraagt om ontwerpers die op de regionale schaal uit de voeten kunnen – en laten dat nu net landschapsarchitecten zijn. Een landschap van dit formaat verdient meer dan de toeristische benadering die Houben hanteert, waarin de nadruk ligt op de ontsluiting voor fietsers en de beleving vanaf de A6.
Overigens is Francine Houben natuurlijk wel een van onze beste architecten van dit moment. Toevallig reizen we in dit e-zine af naar de Taiwanese stad Kaohsiung waar Houbens bureau Mecanoo een nieuw station ontwierp. Dan zie je de kracht van Houben als architect en stedenbouwkundige: door het dakpark, het overdekte plein, de stedelijke voorzieningen en de verbindingen met de omliggende stad is het gebouw veel meer dan een stationsterminal waar reizigers komen en gaan – het is nieuw stuk stad voor iedereen.
Mark Hendriks, hoofdredacteur
Het slimme paradepaardje van Helmond
Niet een huis van de toekomst, maar een ‘stedenbouwkundig plan van de toekomst’. Zo omschrijft de Volkskrant het ontwerp van UN Studio en landschapsarchitectenbureau Felixx voor de eerste smart city van Nederland: Brainport Smart District in Helmond. Tien buurten – lange stroken rondom een centraal park – zijn het toneel van experimenten om met technologische innovaties de nieuwe stadswijk zo duurzaam, gezond, circulair en sociaal mogelijk te maken.
De ontwerpers bedachten alleen een raamwerk, de ontwikkeling van de wijk wordt in samenwerking met toekomstige bewoners ter hand genomen. Geïnteresseerden uit binnen- en buitenland met vernieuwende woon- en werkconcepten worden opgeroepen om hun ideeën in Helmond te komen te testen. Het ‘levende laboratorium’ moet leiden tot een hechte woonbuurt waarin de landschappelijke buitenruimte gebruikt wordt voor de duurzame opwekking van energie, het verwerken en hergebruiken van afval, watermanagement en voedselproductie.
In het project speelt de toegang tot big data een sleutelrol. Informatie over water-, energie- en materiaalstromen – bijeengebracht op een door UNSense (de technologietak van UNStudio) ontwikkeld dataplatform – is een belangrijke basis voor het ontwerp- en realisatieproces. Dit jaar wordt het eerste project al opgeleverd. Het gaat om drie woonheden, opgebouwd uit een stalen kolom waarin alle technische voorzieningen zijn opgenomen en waarvan de gevels bestaan uit duurzame materialen.
Project Brainport Smart District
Locatie Helmond
Ontwerpers UN Studio; Felixx Landscape Architects & Planners
I.s.m. Metabolic; Habidatum; UNSense
Opdrachtgever Stichting Brainport Smart District (Technische Universiteit Eindhoven, Universiteit van Tilburg, provincie Noord-Brabant, gemeente Helmond en Brainport Development)
VAN DE BNSP/NVTL
De slotmanifestatie van Regio van de Toekomst – getiteld De Oproep – vindt plaats op 22 maart. Na een half jaar werken presenteren de ontwerpteams van Regio van de Toekomst hun resultaten: regionale visies en handelingsperspectieven voor de grote opgaven die de NOVI op de agenda zet.
Schrijf je hier in.
22 maart, 13.00-17.00
Locatie Lourdeskerk Scheveningen
Het thema van de Plandag 2019 – op 23 mei in het Vlaamse Turnhout – is Meer met Meer. Hoe moeten we omgaan met de grote ruimtelijke transformaties die momenteel plaatsvinden? Deelnemers worden uitgenodigd een paper in te dienen, waarmee je kans maakt op een prijs, waaronder die voor de Jonge Planoloog.
JAARBOEK 2019
Deze week worden ontwerpers en opdrachtgevers in de stedenbouw en landschapsarchitectuur opgeroepen om hun beste projecten in te sturen voor de volgende editie van het Blauwe Kamer Jaarboek, dat in december verschijnt en waarvoor een onafhankelijke commissie deze zomer de selectie zal maken. Houd dus uw e-mail, sociale media en internet in de gaten.
kijktips voor maart
Schoonschip in Amsterdam-Noord
In het Johan van Hasseltkanaal in Amsterdam-Noord verrijst de drijvende woonwijk Schoonschip. Hier wordt geëxperimenteerd met de nieuwste technieken op het gebied van duurzaamheid, water en energiewinning. Eind december arriveerden de eerste woonboten. Foto Jan Willem Sieburgh
Vlaamse wegen
In deze 45 minuten durende video nemen Vlaams Bouwmeester Leo Van Broeck en Nic Balthazar je mee langs Vlaamse wegen, dorpen en steden. Ze gaan op zoek naar vernieuwende ruimtelijke projecten en frisse ideeën over de inrichting van onze leefomgeving. Een fraaie film voor de zondagmiddag.
Metro van Noord naar Zuid
De Noord-Zuidlijn in Amsterdam kwam vorig jaar zomer in gebruik. De ondergrondse metrostations zijn ontworpen door Benthem Crouwel Architecten. Nog geen rit gemaakt? Deze film neemt je mee van Station-Noord helemaal naar Zuid.
Nationaal Park: Nieuw Land
In Flevoland komt een nieuw Nationaal Park: Nieuw Land. Het bestaat uit de natuurgebieden Oostvaardersplassen, Lepelaarsplassen, Trintelzand en de Marker Wadden. Het landschapsontwerp is van Mecanoo.
ondertussen in ... Taiwan
Foto 4: Shawn Liu Studio
Project station en stationsgebied
Locatie Kaohsiung, Taiwan
Ontwerp 2014 – 2016
Realisatie 2014 – 2020
Ontwerpers Mecanoo
Opdrachtgever Railway Reconstruction Bureau / Pacific Engineers & Constructors, Ltd.
Wie uitstapt op Kaohsiung Station – een van de zeven stations aan de ondergrondse, bijna 10 kilometer lange treinverbinding in de Taiwanese wereldstad Kaohsiung – komt terecht op een verdiept gelegen sfeervol verlicht plein. Vanuit deze centrale, overdekte ruimte waaieren bezoekers uit over de stad of bezoeken ze een van de attracties in het station, zoals een markt, opera en bibliotheek. De overkapping, vormgegeven als een groene luifel waarop een park en fietsroutes zijn aangelegd, verbindt het station met hotels, kantoren, winkels en restaurants. Daarmee ontstijgt Kaohsiung Station de status van vervoersknooppunt – het is een stedelijke bestemming op zich. Het oude koloniale stationsgebouw is gehandhaafd en wordt door het grillige patroon van de luifel omarmd.
Niet te missen ...
Landschapsarchitect Yoran van Boheemen is partner bij het Utrechtse bureau Feddes-Olthof. Hij roept zijn vakgenoten op om eens wat vaker ‘schoon te waaien’.
‘Ik betrap me erop dat ik de behoefte voel om af en toe lege en weidse landschappen op te zoeken. Voor mijn werk ben ik regelmatig op de Afsluitdijk – het klinkt cliché, maar de grandioze ruimte en het gevoel aan het einde van het land te staan geven me een enorme opkikker. Ik heb het ook aan de IJssel, de rivier waar ik na een drukke werkweek tot stilstand kom. Eigenlijk ben ik een liefhebber van kleinschalige coulisselandschappen, maar op de Afsluitdijk kun je even lekker ‘schoonwaaien’. De wind door je haren en de zon op je huid verhelderen een hoop, en zorgen dat je weer scherp kan denken. Als ik voor overleg naar Friesland moet, ga ik liever naar de werkplek op het Kornwerderzand dan naar het provinciehuis in Leeuwarden.
Nu ik er zo over nadenk, wellicht komt mijn verlangen om af en toe echt buiten te zijn ook wel doordat we als landschapsarchitecten steeds meer binnen zitten. Ons werkoverleg ging laatst over welke software we nodig hebben om te tekenen, hoe we bestanden op de computer archiveren. Wat mij betreft verlaten we vaker onze kantoren, het landschap in. Zoals mijn collega Yttje Feddes doet – zij is urenlang buiten om met handschetsjes dijkprofielen te bestuderen.’
Nog geen abonnee, maar wel benieuwd naar de volgende editie?
Kijk hier voor onze abonnementen en aanbiedingen.
Mocht u als Blauwe Kamerabonnee het e-zine niet in uw e-mail ontvangen
dan beschikken wij mogelijk niet over uw juiste e-mailadres.
U kunt uw e-mailadres hier
doorgeven.