Nieuw panorama voor bloemkoolwijk
Voldoende bufferruimte in stenig Shenzhen
Putten bouwt aan drie groene woonmilieus
Project in beeld
Binnenkijken bij ...
Ondertussen in ...
Drie vragen over
Het is een gewaagd idee, de Avenue de Champs-Élysées in Parijs omtoveren tot een ‘buitengewone tuin’. De drukke, door auto’s gedomineerde stadsstraat moet na 2024 veranderen in een parkachtige boulevard, waar het vooral voor voetgangers goed toeven is. De enorme operatie – waarover je in deze eerste editie van 2021 meer leest – is onderdeel van het voornemen van burgemeester Anne Hidalgo om van de Franse hoofdstad een ‘15-minuten-stad’ te maken, waar winkels, scholen, theaters en parken straks voor iedereen binnen 15 minuten bereikbaar zijn met de fiets, per openbaar vervoer of te voet.
Het schijnt dat Hidalgo voor deze radicale operatie – waarbij auto’s grote delen van Parijs niet meer in morgen – heeft gekeken naar onder meer Groningen en Utrecht. Die laatste presenteerde vorige week zijn ruimtelijke strategie voor 2040 waarin de lat nog ietsje hoger is gelegd. De Domstad wil over twintig jaar een 10-minuten-stad zijn waar, aldus het persbericht, ‘vier stadscentra, groen, sport, onderwijs en cultuur binnen tien minuten bereikbaar zijn’.
Nu juich ik als inwoner van Utrecht deze ambitie van harte toe, zeker als het betekent dat ook hier de dominantie van de auto wordt aangepakt. Het plan maakt de kleinschaligheid van de stad – waardoor alles als vanzelf dichtbij is – het vertrekpunt voor elke stadsontwikkeling. Bovendien realiseert de gemeente zich, zo blijkt uit de strategie, dat binnenstedelijke woningbouw andere investeringen vergt. In groen bijvoorbeeld, maar ook in voorzieningen, cultuur, werkplekken en een duurzaam energienetwerk.
Puntje van zorg is dat de achterdeur openstaat voor een nieuwe woonwijk in Rijnenburg. Deze polder in de oksel van de A2 en A12 staat nu op de rol als energielandschap, maar woningbouw wordt op termijn niet uitgesloten. Niet handig, want daarmee komt de stad uit het lood te staan – bouwen aan de goed bereikbare en fraai gelegen oostkant is véél interessanter. En niet verstandig, want een woonwijk in de polder is vooral een breuk met de eigen filosofie. Ga maar na: hoe kom je vanuit het afgelegen Rijnenburg zonder auto, in slechts tien minuten bij een school, theater of stadspark?
Mark Hendriks, hoofdredacteur
Hoe ‘repareer’ je een bloemkoolwijk?
De bloemkoolwijk van Julianadorp, ooit een onafhankelijk boerendorp, nu een uitbreidingswijk van Den Helder, is aan een opknapbeurt toe. De Noord-Hollandse wijk met drie buurten uit de jaren ’70 wordt gekarakteriseerd door hofjes, woonerven en een organische groenstructuur. Hoe krijg je die klaar voor een toekomst waarin klimaatadaptatie, energietransitie, zoetwaterbeheer en circulair bouwen om aandacht vragen? De ontwerpers van Fabrications en Mandaworks zochten het uit voor de prijsvraag Panorama Lokaal, die door het College van Rijksadviseurs (CRa) wordt georganiseerd. Hun antwoord viel in de smaak, want hun toekomstvisie voor Julianadorp ging er met de eerste prijs vandoor.
Grofweg zien de ontwerpers zeven ingrepen waarmee het dorp op meerdere niveaus ‘gerepareerd’ kan worden. Door bijvoorbeeld een einde te maken aan de ‘schuttingcultuur’, kan in de openbare ruimte een duinparklandschap ontstaan met ruimte voor ontspanning en ontmoeting. Daarnaast werkt de aanleg van collectieve zonnepanelen op daken gemeenschapszin in de hand. Door gezamenlijk duurzame energie op te wekken en op te slaan in buurtbatterijen, kunnen bewoners samen gebruikmaken van elektrische (deel)auto’s, fietsen en scooters. En door sportvoorzieningen en evenementenlocaties op één plek te situeren, heeft Julianadorp straks één groot ontmoetingsterrein.
Project visie dorpsvernieuwing
Locatie Julianadorp
Ontwerpers Fabrications en Mandaworks
Opdrachtgever gemeente Den Helder, woningstichting Den Helder, ’s Heeren Loo Julianadorp en Stichting ONS
I.s.m. College van Rijksadviseurs
Periode 2020
Status winnaar prijsvraag Panorama Lokaal
VAN DE BNSP
Het succes van de ene plek gaat ten koste van de welvaart elders. Zo verandert Nederland in een lappendeken van winnaars en verliezers. Dat stelt journalist, sociaal geograaf en planoloog Floor Milikowski in haar boek Een klein land met verre uithoeken. Op 11 februari vertelt ze online hoe de mechanismen achter geografische ongelijkheid werken.
Datum: 11 februari 2021
Tijd: 20.00-21.00 uur
Aanmelden kan hier
Afgelopen najaar organiseerde de BNSP, samen met de gemeente Geleen en de NVTL, de prijsvraag De woonwijk als noviteit. Ben je benieuwd hoe het de twee winnaars is vergaan? Bekijk dan de eindpresentaties van de teams achter de
winnende inzendingen ‘Geleen KRAAKT Geleen’ en ‘Het Verspreide Paleis’ op 26 februari.
Houd de website in de gaten voor details over de online uitzending.
VAN DE NVTL
Welke ervaring heb jij met aanbestedingen? Regelmatig horen we dat regels en voorwaarden belangrijker lijken dan de inhoud en kwaliteit van het plan. Tijdens het eerste NVTL-webinar willen we ervaringen delen en onderzoeken of (en hoe) het beter kan.
Datum: 12 maart 2021
Tijd: 14.30-16.30 uur (aansluitend online borrel)
Opgeven kan hier
VERS BLOED VOOR BLAUWE KAMER
De redactie van Blauwe Kamer heeft een nieuwe eindredacteur. Na 22 jaar heeft Maarten Ettema ons blad vaarwel gezegd. Begin dit jaar volgde kunstwetenschapper, journalist en tekstschrijver Fenneke van der Aa hem op.
Kijktips voor de lockdown
Waarom droogt het land uit?
In het maartnummer staat Blauwe Kamer uitgebreid stil bij de toenemende watertekorten op de hoge zandgronden. Hoe komt het dat grote delen van Nederland uitdrogen? Niko Wanders van de Universiteit Utrecht legt het alvast uit.
Park voor iedereen
Inmiddels verdwenen, maar gelukkig vastgelegd op film: het ‘inclusieve park’ op de oevers van de Zuid-Willemsvaart in Den Bosch. In dit project onderzochten de ontwerpers van Studio Corvers of het mogelijk is om de openbare ruimte geschikt te maken voor iedereen. Met het inclusieve park wilde Studio Corvers in ieder geval de waterkant beter toegankelijk maken voor ouderen, slechtzienden en mensen met een lichamelijke beperking.
Op naar de new town
In deze cartoon uit 1948 bezoekt tekenfilmfiguur Charley een Engelse new town. Goedgemutst toont hij de ideeën en voordelen achter de zogenoemde New Town Act. Deze wet stelde de Britse regering in staat om op afstand van de drukke en vervuilende steden satellietwijken te maken, met ruime eengezinswoningen in een groene omgeving en een royaal voorzieningenaanbod.
Werf wordt park
In de nieuwe wijk Stadswerven in Dordrecht wordt op een oude scheepswerf een park aangelegd. Deze film laat zien hoe dit Wervenpark tot stand komt.
Binnenkijken bij...
Rijnboutt
In 2018 verhuisden de architecten, stedenbouwers en landschapsarchitecten van Rijnboutt naar de kop van de Moermanskkade in het Westelijk Havengebied van Amsterdam. Voordeel als je
een ontwerpbureau bent: je kunt zelf je ideale kantoor bedenken en waarmaken – weliswaar met hulp van interieurarchitecten van Fokkema & Partners. De uitgangspunten? Een plek
worden waar je nauw en open kunt samenwerken. Met een transparante, flexibele en niet-hiërarchische indeling. Dit vertaalde zich in een robuust interieur met open werkvloeren. Centraal staat de verdiepingshoge trap, met daaronder de bibliotheek, die beide verdiepingen verbindt en als tribune fungeert bij
grote bijeenkomsten. Verder vele stilte- en flexplekken, diverse workshop- en ontmoetingsruimten en een maquettekamer. Kenmerkend zijn ook de vele ramen die een weids uitzicht bieden
over het IJ en de rauwe bedrijvigheid van silo’s, olietankers en vrachtschepen.
Foto’s Kees Hummel
ondertussen in ... parijs
Project herinrichting Champs-Élysées
Locatie Parijs, Frankrijk
Ontwerpers PCA-Stream
Opdrachtgever gemeente Parijs
Oppervlakte 1,9 km
Realisatie vanaf 2024
De levensechte 3D-renderings tonen een toekomst die te mooi lijkt om waar te zijn: de overvolle en vervuilde Champs-Élysées als een ‘buitengewone tuin’, een groene, aangename en inclusieve stadsruimte. Toch is dit wat Anne Hildago, de burgemeester van Parijs, voor elkaar wil krijgen. Ze wil van Parijs een 15-minuten-stad maken waarin alles op loop- en fietsafstand ligt en trekt 250 miljoen euro uit voor een fikse facelift van de beroemdste boulevard ter wereld. Het Parijse bureau PCA-Stream vroeg ze om een plan waarin het aantal auto’s halveert, een deel van de wegen wordt omgetoverd tot voetgangerszones en duizenden aangeplante bomen de luchtkwaliteit verbeteren. Het duurt nog tot 2024 voor een schop de grond in gaat. Tot die tijd moeten we het doen met de fraaie droombeelden.
Drie vragen aan … Carola Hein
Samen met TU Delft-collega Nancy Couling maakte hoogleraar Carola Hein een boek over de ‘urbanisatie’ van de Noordzee.
Waarom dit boek?
‘Het is een poging om anders naar steden en verstedelijking te kijken. In lijn met de theorie van planetary urbanisation kijken wij naar de ecologische footprint van steden. Op en in zee gebeurt veel dat nodig is om steden draaiende te houden. Daarom kun je ook op de Noordzee spreken van vormen van verstedelijking. Of het nu Nederland is of Groot-Brittannië, het leven in onze steden is ondenkbaar zonder de energiewinning, olieboringen, datakabels en pijpleidingen die op en in de Noordzee een plek hebben gekregen.’
De Noordzee is volgens jullie een leegte zonder culturele betekenis. Kun je dat uitleggen?
‘De zee is altijd een ruimte van dromen en eindeloze gedachten geweest. De Romeinen bijvoorbeeld zagen de Middellandse Zee als het hart van hun rijk. Moderne natiestaten zijn echter vooral gericht op hun land, op de stad. De kust en de zee daarachter zijn vooral het einde. Sterker nog, voor ons is de zee een leegte, een soort prullenbak waar we functies kwijt kunnen die we liever niet te dichtbij hebben. Vergeet niet dat de Noordzee helemaal gepland is, verkaveld zelfs. Er is heel precies bepaald waar welk land de zee mag uitbuiten.’
Jullie verkennen vanuit verschillende invalshoeken hoe we ons contact met de Noordzee kunnen herstellen. Wat zijn de belangrijke lessen?
‘Om te beginnen moet je meerdere disciplines betrekken. Ik ben blij dat we door dit boek kunstenaars en beleidsmakers met elkaar in contact hebben gebracht. Verder is mapping belangrijk. Door plannen en ideeën voor de Noordzee te tekenen, door ze in de ruimte van die zee te plaatsen, wordt duidelijk wat de gevolgen zijn en waar conflicten optreden. Tot slot brengt technologie ons veel, maar we moeten die bijdrage ook in relatie tot andere waarden zien. Kunst en ontwerp helpen ons om die andere waarden vast te stellen.’
Nog geen abonnee, maar wel benieuwd naar de volgende editie?
Kijk hier voor onze abonnementen en aanbiedingen.
Mocht u als Blauwe Kamerabonnee het e-zine niet in uw e-mail ontvangen
dan beschikken wij mogelijk niet over uw juiste e-mailadres.
U kunt uw e-mailadres hier
doorgeven.