De eerste Michi-Noeki
Bijzondere tv-toren in Turkije
Sociale wooncoöperatie
Project in beeld
Niet te missen
Ondertussen in …
Eerder dit jaar kreeg landschapsarchitect Frank Meijer van het Bossche bureau MTD de prestigieuze Cultuurprijs van Noord-Brabant. Daarmee komt hij in een illuster rijtje te staan. Eerdere winnaars waren acteur Frank Lammers, tekenaar en cartoonist Gummbah en saxofonist Paul van Kemenade. Meijer kreeg de prijs vanwege het stempel dat hij sinds de jaren 80 drukt op de vormgeving van Brabantse steden, dorpen en landschappen. De jury roemt zijn ‘eenvoudige, maar trefzekere ontwerpen’ voor openbare ruimtes, parken en historische terreinen die nooit losstaan van de geschiedenis en identiteit van een plek. Juryvoorzitter Jan Baan – tot voor kort directeur van Brabants Landschap – omschreef het als volgt: ‘Door zijn stilistisch consistente werk heeft Meijer het aanzien van de Brabantse cultuur en natuur verrijkt.’ Ik sprak Frank Meijer voor de rubriek Niet te missen, verderop in dit e-zine. Daarin raadt hij ons aan om de film Koyaanisqatsi te kijken. In ons telefoongesprek gaf hij aan dat de prijs ook een waardering is voor het vak landschapsarchitectuur. Ik snap wel wat hij bedoelt: ruimtelijk ontwerp is immers nodig om ons cultureel erfgoed – materieel en immaterieel – niet alleen te koesteren, maar ook de toekomst in te loodsen. Volgens de jury is de verhalende aanpak van Meijer daarvoor de juiste strategie.
Dat planning en ontwerp ook middelen zijn om een cultuurstrijd te voeren – al is de term oorlog hier meer op zijn plaats – blijkt wel uit de atlas die architect Malkit Shoshan jaren geleden maakte over het Israëlisch-Palestijnse conflict. Die laat zien dat de decennialange oorlog niet alleen gevoerd wordt met bommen en kogels, maar ook door een gehaaide ruimtelijke-ordeningspolitiek. Denk aan het afsluiten van cruciale infrastructuur, het stichten van nederzettingen en het wel of niet toegang geven tot culturele en religieuze monumenten. Nu de strijd daar opnieuw is opgelaaid – met alle catastrofes van dien – leek het ons goed de animatie te delen die Shoshan maakte van hoe de grenzen in dit omstreden gebied over de jaren vele malen verschoven zijn.
Mark Hendriks, hoofdredacteur
Michi-Noeki in de strijd tegen eenzaamheid
Het door Vollmer + partners bedachte concept Michi-Noeki gaat over zogenoemde ‘halteplekken’. Ze zijn bedoeld om uit te rusten en even naar het toilet te gaan. Een netwerk van dit soort plekken – geïnspireerd op Japanse pleisterplaatsen Michi-No-Eki – is een voorname stap in de strijd tegen eenzaamheid. Wijkbewoners (en met name ouderen) worden door de aanwezigheid van halteplekken gestimuleerd om de deur uit gaan, zo is de gedachte. Omdat er altijd iemand aanwezig is, neemt het burencontact toe. De eerste Michi-Noeki is onlangs gerealiseerd in de Groningse Oosterparkwijk. Naast een toilet en rustplek bevat dit prototype aan het Wielewaalplein een babyverschoonplek, een kitchenette, oplaadpunten voor scootmobiels en telefoons en een werkplek. Het dient tevens als uitgiftepunt voor gratis menstruatieproducten. Het paviljoen bestaat uit hergebruikte houten onderdelen, is gasloos en wordt door zonnepanelen van elektriciteit voorzien. Het concept komt voort uit de prijsvraag Who Cares die in 2017 door de rijksbouwmeester is georganiseerd. Nu de eerste Michi-Noeki klaar is, wordt geprobeerd om ook op andere plekken en in andere steden het concept in de praktijk te brengen. De lessen van het Wielewaalplein worden daarbij meegenomen.
Project Michi-Noeki – sociale halteplekken in de wijk
Locatie Groningen
Ontwerper Vollmer + partners
I.s.m. dNA, Twynstra Gudde, Bureau Kantelingen
Opdrachtgevers gemeente Groningen
Uitvoering Remax BV, Laserbeest
Periode 2017-2023
VAN DE NVTL
Hoe geef je les in een bewegende wereld, welke nieuwe onderwijsvormen zijn er en wat is de invloed van de veranderende wereld op ons onderwijs en in de landschapsarchitectuur? Kom op vrijdag 1 december naar de bijeenkomst over onderwijs in een bewegende wereld.
In de cursus Toekomstbestendig ontwerpen met beplantingen leer je hoe de beplanting het hele jaar mooi en doorleefd oud wordt. De volgende cursus start in het voorjaar en wordt gegeven samen met het Ruyteninstituut en met Johan Meeus. Plaats van handeling: het Belmonte Arboretum te Wageningen.
VAN DE BNSP EN DE NVTL
Save the date: Op 27 november houden Jong BNSP en Young NVTL een bijeenkomst over de manier waarop provincies invulling geven aan ruimtelijke veranderingen. Zet de datum alvast in je agenda. Meer informatie volgt.
VAN DE BNSP
Bestuurslid Anouk Distelbrink is geïnterviewd door Blauwe Kamer. Ze pleit voor het aanhalen van de banden tussen onderwijs en de beroepspraktijk. ‘De energie van de studenten, de frisse perspectieven, dat maakt me hoopvol.’
VAN BLAUWE KAMER
Op 16 november reiken we op de Rotterdamse Academie van Bouwkunst de jaarlijkse afstudeerprijzen uit. Dit jaar maken 34 afstudeerders van 10 ontwerpleidingen kans op de KuiperCompagnons afstudeerprijs voor het beste project van een master- en een bachelorstudent. Iedereen is van harte welkom, meld je wel even aan via info@blauwekamer.nl.
En voor in de agenda: de presentatie van het Jaarboek 2023 vindt plaats op 9 december in Deventer. Nadere informatie volgt spoedig op blauwekamer.nl. Voorinschrijven kan al wel via deze link.
op film
Conflict in kaart
Jaren geleden publiceerde architect Malkit Shoshan een atlas over het Palestijns-Israëlisch conflict. In dit door Joost Grootens ontworpen boek geven 500 kaarten en diagrammen een territoriale analyse van dit conflict, aan de hand van grenzen, nederzettingen, grondbezit, archeologisch en cultureel erfgoed, natuurlijke hulpbronnen, oorlogen en verdragen. De animatie toont hoe in de afgelopen honderd jaar de grenzen in het Beloofde Land steeds verschoven.
Hoe gedraagt u zich?
Hoe stadscentra zijn ingericht bepaalt voor een groot deel de wijze waarop we ons in die ruimte gedragen. De bureaus Ruimteverhaal en Roots Beleidsadvies ontwikkelden een methodiek om dat gedrag te voorspellen. Zodat met de vormgeving van straten, gebouwen, plinten en pleinen de aantrekkelijkheid van stadscentra vergroot kan worden.
Het verhaal van de Warren
De roep om wooncoöperaties een prominente plek te geven in de aanpak van de woningbouwcrisis klinkt steeds luider. Een zo’n coöperatie is De Warren in Amsterdam. Deze film volgt de oprichters in hun poging te komen tot een sociale, duurzame en betaalbare vorm van wonen.
- POLL -
AI en ontwerpen
Nu er steeds meer toepassingen van artificial intelligence opkomen die niet alleen teksten en beelden genereren, maar ook echt ontwerpen, zijn er vakgenoten die verwachten dat AI de ontwerper overbodig gaat maken. Voor sommigen betekent dit het twijfelen over de toekomst en relevantie van de ontwerper, zeker als de computer in staat is om meer en snellere analyses te maken dan een mens. De gedachtegang zou ook omgedraaid kunnen worden; waarbij AI ons juist uitdaagt om slimmer te worden, scherpere eisen te stellen aan de ontwerpkwaliteit en vindingrijker te zoeken naar ontwerpmogelijkheden. Op die manier kan er een extra kwaliteitsslag gemaakt worden.
Niet te missen…
Landschapsarchitect Frank Meijer ontving onlangs de Cultuurprijs van Noord-Brabant. Nu drukt hij ons op het hart om de film Koyaanisqatsi te kijken.
‘Deze cultfilm uit 1982 van Godfrey Reggio is een levend schilderij. Maar dan wel een met een boodschap. Hij begint beeldschoon, met prachtige en serene beelden van steden en landschappen, van hoe het idealiter zou kunnen zijn. Maar gaandeweg wordt het grimmiger, angstaanjagend zelfs. We zien beelden van vervuiling, van exploitatie, van hoe onze industrieën en infrastructuren het landschap vernietigen. De schitterende muziek van Philip Glass zet dit alles kracht bij. De klanken en tonen veranderen geleidelijk mee met de beelden. In het begin rustgevend en kalm, verderop heftig en aanzwellend.
‘De titel Koyaanisqatsi betekent in de taal van de Hopi-indianen “leven uit balans”, en ik vind het fascinerend dat de makers dit in 1982 al aankaartten. Gezien de problemen waar wij nu mee kampen – ik hoor dat de poolkappen nog sneller smelten – is zo’n 40 jaar oude film dus nog steeds relevant. Mensen moeten hem kijken en beseffen dat we in actie moeten komen. Maar ik wil het niet te politiek maken, de film is ook gewoon erg mooi. Een genot om naar te kijken.’
ONDERTUSSEN IN ... Turkije
Project zendmast
Locatie Çanakkale, Turkije
Ontwerpers Powerhouse Company, Inter.National.Design
i.s.m. Hugo Sánchez Paisaje, Taller de Paisaje & Loop Design (landschap), ABT, INTAÇ (constructie), Adnan Erokan (infra), Kup Muhendislik (elektotechniek), Ulrike Brandi (lichtontwerp)
Opdrachtgever Ministerie van Transport en Infrastructuur, Çanakkale Special Province Administration
Uitvoering Çakir Insaat
Oppervlakte 3000 m2
Periode 2013-2023
Foto’s Fernando Alda, Sebastian van Damme
Waar de meeste zendmasten alleen in het landschap staan, is de nieuwe tv-toren bij de Turkse stad Çanakkale uitgerust met een park, bezoekerscentrum, uitzichtpunten en een restaurant. De opdracht om een honderd meter hoge observatie- en tv-toren te maken, is door de ontwerpers van Powerhouse Company en International Design aangegrepen om het terrein open te stellen voor het publiek. Om stralingsrisico’s te minimaliseren bedachten zij een platform dat als een omloop het gehele terrein omvat. De toren zelf staat bij de entree, terwijl de bezoekersfuncties aan de andere zijde liggen – met de mooiste uitzichten op de historische binnenstad van Çanakkale en het water van de Dardanellen. Tussen de cortenstalen omloop (de kleur sluit aan bij de tinten in het heuvellandschap) en de tv-toren ligt een tuin met inheemse soorten en jonge bomen. Het vormt een subtiele overgang tussen de ‘technische’ wereld van de zendmast en het natuurlijke bos rondom.
Nog geen abonnee, maar wel benieuwd naar de volgende editie?
Kijk hier voor onze abonnementen en aanbiedingen.
Mocht u als Blauwe Kamerabonnee het e-zine niet in uw e-mail ontvangen
dan beschikken wij mogelijk niet over uw juiste e-mailadres.
U kunt uw e-mailadres hier
doorgeven.